HAMSTRİNG ZORLANMASI(ARKA ADELE YIRTIĞI)

Hamstring (arka adele yırtığı) nedir ? Nasıl iyileşir ?

Hamstring kası (arka üst adele) biceps femoris, semitendinosus ve semimembranosus isimli 3 kastan oluşan kas grubunun ismidir.  Arka adele yırtığı kası oluşturan kas liflerinin mekanik strese bağlı kopmasına denir ve kopan kas liflerinin seviyesine göre grade 1,2,3 olarak tanımlanır. 

Arka adele yırtılması (hamstring yırtılması) türkçede  kas yırtılması olarak tanımlasada yırtılan kas değil , kası oluşturan liflerin kopmasıdır. (bir nevi ipi oluşturan iplikçiklerin kopmasıdır ipin kopması veya yırtılması değil)

Arka adele yırtığı (arka adele çekmesi) genellikle spor aktivitelerinde meydana gelir. Arka adele yırtığı (arka adele çekmesi) sprint atma, zıplama, spor dalına göre değişen hızlı hareketler esnasında, özellikle futbolda ani hareketlerde, ayağın aniden yukarı kaldırılmasında ve arka adele(hamstring kasının) egzantrik kontraksiyonu esnasında meydana gelir. Arka üst adele yırtığı (hamstring yırtığı) temas sporlarının yanında su kayağında , bisiklet ve dövüş sporlarında da sık görülmektedir.

Yazının devamında Hamstring yırtığı (arka adele yırtığı) nasıl anlaşılır, arka adele yırtığı kaç günde iyileşir, arka adele yırtığı egzersizleri,arka adele yırtığı belirtileri, arka adele yırtığı tedavisi, arka adele ağrısı ve daha fazlası hakkında herşeyi ve daha fazlasını bulabilirsiniz.

Arka adele yırtığı nasıl anlaşılır ? ( Hamstring yırtığı nasıl anlaşılır ?)

Arka adele yırtığı (hamstring kas yırtılması) aktivite esnasında arka adele de gerilme, hamstring kasının toplanması, arka adelede (hamstring kası) batma hissi ve arka adelede ağrı ile tarif edilir. Arka adele yırtığının seviyesine göre hamstring kasının görevi olan diz fleksiyon(dizin bükülmesi) hareketinde , ayakkabı çıkarma hareketinde ve tek ayak çömelme hareketlerinde ağrı olması arka adele yırtığının klinikte anlaşılma yöntemidir. 

Arka adele yırtığı (hamstring yırtılması) yaralanmanın şiddetine göre 3 grupta incelenir ve farklı hamstring yırtılması belirtileri gösterebilir.

Grade 1 arka adele yırtılması : Arka adeleyi oluşturan liflerden çok az kısmının kopması ile oluşan hamstring yırtığıdır. Grade 1 hamstring yırtığında kas kuvvetinde ve gücünde etkilenme çok nadir olup, spor esnasında oluşan grade 1 kas yırtığı spor aktivitesinin durmasına yol açmaz. Genellikle spor sonrası arka adelede ağrı ile kendini belli eder. Grade 1 kas yırtığında arka adelede çok az ödem oluşur, yürümede ağrısız olup, koşma ve germede ağrı oluşabilir.

Grade 2 arka adele yırtılması : Hamstring kasını oluşturan kas liflerinin yarıya yakının kopması sonucu oluşur. Grade 2 arka adele yırtılmasının oluştuğu anda arka adelede ani bir ağrı, çekme ve batma hissi oluşur. Yürüme ağrılıdır. Öne doğru eğilindiğinde veya dizi bükmede arka adelede ağrı hissedilir. Grade 2 arka adele yırtılması sonucunda arka adelede ödem ve kanama gözlemlenip, dirençli diz fleksiyon hareketi ağrılı ve zayıftır.

Grade 3 arka adele yırtılması : Arka adeleyi oluşturan kas liflerinin yarısından fazlası veya tamamının kopması sonucu oluşur. Tüm kas liflerinin kopması genellikle kas-tendon kavşağında gözlemlenip tendonda tam bir kopma gelişir. Grade 3 arka adele yırtılması sonucu adım dahi atılamaz. Arka adele yırtığına bağlı ödem ve kanama cilt yüzeyinden gözlemlenebilir.

Arka adele yırtığı (hamstring yırtılması) klinik tetkiklerin yanında MRI  ve ultrason çekilmesi ile anlaşılır. MRI ve ultrason çekilmesi ile ödem ve kanamanın boyutuna göre yırtığın seviyesi belirlenir. 

ARKA ADELE YIRTIĞI (HAMSTRING YIRTILMASI) BELİRTİLERİ 

Arka adele yırtığı belirtileri genellikle arka adelede

• dokunma ile arka adele ağrısı
• Yürüme , öne eğilme , ayakkabı çıkarma esnasında arka adele ağrısı ,
• Arka adelede bıçak batma, gerilme ve çekme hissi.

Arka adele 1.derece yırtığında sadece bazı hareketlerde ağrı gözlemlenirken yürüme ve günlük işlerde arka adelede ağrı hissedilmez. Sadece spor aktivitelerinde ağrı gözlemlenirken, 2.seviye arka adele  yırtığında germede, öne eğilmede ve yürüyüşte ağrı olmaktadır. 

Arka adele yırtığının seviyesine göre belirtiler ve ağrı olan hareketler değişkenlik göstermektedir.

Arka adele yırtığının anlaşılmasını sağlayan hareketler : 

Puranen-Orava testinde kalça 90 fleksiyonda, diz tamamen ekstansiyonda olup ayak sert bir zemine dayalıdır. Öne doğru eğilme veya hareket esnasında ağrı gelişimi hamstring yırtığının göstergesidir.

Videodaki gibi sırtüstü uzanıp arka adelenin videodaki gibi gerilmesi ile arka adelede ağrı ve batma hissi hamstring yırtığının göstergesidir.

Videodaki gibi sırtstü yatılarak kendi başınıza yapabileceğiniz hamstring germe testleri esnasında arka adelede ağrı ve batma ( gerilme hissi değil) arka adele yırtığının belirtisidir.

Kas çekmesi berirtileri hakkında daha fazla bilgi için tıklayın.

ARKA ADELE YIRTIĞI KAÇ GÜNDE İYİLEŞİR ? 

Grade 1 arka adele yırtığı 0- 2 hafta arasında iyileşir.

Grade 2 arka adele yırtığı 2-4 hafta arasında iyileşir.

Grade 3 arka adele yırtığı 6 -10 hafta arasında iyileşir. 

Kas yırtıkları tedavisi hakkında herseyini öğrenmek için tıklayın

Arka Adele Yırtığı Risk Faktörleri ? Arka Adele Yırtığı Neden Olur ?

Arka adele yırtığının başlıca sebepleri şu şekildedir ;

• yaş 
• önce geçirilmiş arka adele yırtığı
• arka adele esnekliğinin azalması
• arka adele aktivasyonundaki değişimler
• yorgunluk
• zayıf core stabilitesi
• kas kuvveti zayıflığı
• önceden geçirilmiş baldır yırtığı
• önceden geçirilmiş diz yaralanması
• osteitis pubis
• gergin kalça fleksör kasları
• aşırı lordoz
• bel patolojisi

Arka adele yırtılması birçok faktöre bağlı olduğu gibi iyileşmeside birçok faktöre bağlıdır. Önceki yaralanmalar, spesifik kas gruplarının esnekliği ve kuvveti arka adele iyileşmesinde hayati öneme sahip olup arka adele yırtığının doğru tedavi edilmesi sonradan oluşabilecek yaralanmaları önleme açısından çok önemlidir. Bu yüzden özellikle sporcularda görülen arka adele yırtılması kendi haline bırakılmamalı mutlaka profesyonel olarak doğru şekilde tedavi edilmelidir.

ARKA ADELE AĞRISI HER ZAMAN ARKA ADELE YIRTIĞI DEĞİLDİR !

Arka adele ağrısı herzaman arka adele yırtığı ile karakterize değildir. Arka adele yırtığı olmaksızın birçok yaralanma ve etmen arka adele ağrısına ve arka adele yırtığına benzer semptomlar verebilmektedir. Adduktor kas yırtığı, avülsiyon yaralanmaları , lumbosakral ağrı sendromu, priformis sendromu, sakroiliak eklem disfonksiyonu, siyatik sinir sıkışması,hamstring tendinopatisi ve iskial bursit,hamstring kas gerginliği arka adele yırtığı olmadan arka adele ağrısına neden olabilir.

Ayrıca Gracilis, Adductor Magnus ve Longus kaslarının yaralanması arka adelede ağrıya neden olmaktadır. Bu yüzden yukarıda belirtilen klinik testler ve MRI değerlendirilmesi iyi yapılmalıdır.

Hamstring yırtığının değerlendirildiği skalalar

• The FASH: Functional assessment scale for acute Hamstring injuries
• LEFS: Lower Extremity Functional Scale
• SFMA: The Selective Functional Movement Assessment 
• PSFS: Patient Specific Functional Scale
• VAS: Visual Analog Scale
• NPRS: Numerical Pain Rating Scale

ARKA ADELE YIRTIĞI TEDAVİSİ

ARKA ADELE TEDAVİSİNDE FİZİK TEDAVİ

Arka adele yırtığı tedavisi kişiye ve spor branşına göre farklılık göstermektedir. Tedavi öncesi sporcunun ayrıntılı değerlendirilmesi, kas kuvveti, fonksiyonel yetenekleri ve etkilenen diğer yapılar ayrıntılı şekilde analiz edilmeli bu doğrultuda arka adele tedavisi yapılmaldır. Bunun nedeni hamstring yaralanmasının en sık nükseden yaralanmalardan biri olması ve sporcularda çok fonksiyonel olmasından dolayıdır.

Arka adele yırtığında doğru zamanda uygulanan lenf drenaj masajı, fasyal gevşetme, skar doku masajı, yumuşak doku mobilizasyonu,arka adele yırtığına bağlı oluşan ödemin dağılmasını sağlayacak krem ve  egzantrik kuvvet çalışmaları ,kuru iğneleme yöntemi arka adele yırtığı tedavisinde kullanılan fizik tedavi yöntemleridir. 

Son yıllarda özellikle yurtdışı spor klüplerinde kullanılan elektroliz tedavi yöntemi arka adele tedavisinde ödem ve kanamanın hızlı şekilde tedavisinin yanında arka adele yırtılmasına bağlı oluşan skar dokunun temizlenmesinde etkin rol oynaması dolayısıyla hamstring tedavisinde en güncel tedavi yöntemlerinden biride elektroliz tedavisidir. Elektroliz tedavisi arka adele kas yırtığını en hızlı ve güvenilir şekilde tedavi etmenin yanında arka adele ağrısını ilk seansta %60 oranında azaltmakta, spora ve aktiviteye erken dönüşü sağlamaktadır.

Arka adele yırtığının tedavisinde egzersizler ve kuvvetlenme tedavi kadar önemlidir. Sadece alt ekstremite değil gövde, sırt kasları , üst ekstremite kaslarının stabilizasyonu arka adele yırtığının tekrarlamasının önlenmesinde ilk sırada yer alır.

ARKA ADELE YIRTIĞI TEDAVİSİ

Arka adele çekmesi (arka adele yırtığında) aşağıdaki yönetmeleri uygulayarak arka adele yırtığını kendi kendinize tedavi edebilirsiniz. Sporcularda arka adele yırtığı fizyoterapistler tarafından tedavi edilerek antrenman ve müsabakaya yönelik profesyonel egzersizler uygulanmalıdır.
Arka adele yırtığı oluştuğu ilk andan ödem ve kanama geçene kadar kullanılan kytta krem veya aynı formül ve içerik ile üretilen birebir aynı etkileri aldığımız isokinetic kremi ağrı bölgesine sürüp üzerini bandaj veya streçle sararak en az 4 saat o bölgede kalmasını sağlıyoruz. Her iki krem içeriğinde aynı oranda bulunan comfrey bitki özü dokunun onarılması sağlayarak erken dönemde arka adeledeki ödemin ve kanamanın dağılmasını sağlayarak ,arka adelede ki gerginliği ve ağrıyı hızlı bir şekilde tedavi ederek hamstring yırtıklarında hızlı bir şekilde egzersiz dönemine ağrısız bir şekilde geçilmesine olanak sağlar.

Arka adele yırtığında ilk 3 gün :

• Arka adele yırtığı tedavisinde sıkı bir kompresyon bandajı yapılmalı veya baldırlık kullanılması arka adele yırtığı (arka adele çekmesine) bağlı ödemin ve kanamanın azalmasını sağlar, ayrıca 3 gün boyunca 2 saatte bir buz uygulanması arka adele ağrısının hafiflemesini sağlar.
• Arka adele yırtığında yaralanmanın ilk gününden itibaren uygulanan isokinetik krem, kas yırtılmasına bağlı oluşan inflamasyon, ödem ve arka adele ağrısının tedavisini sağlar.
• Arka adele yırtığında ısıtıcı krem ve yağlardan , ağrı oluşturan germe ve egzersizlerden uzak durulmalıdır. Ağrı oluşturmayan germe, mobilizasyon ve eklem hareket açıklığı egzersizlerinin yapılması ödem ve kanamanın hızla azalmasını sağlar.

Arka adele yırtığında 3.gün ve sonrası ;

• Arka adele yırtığında hamstring, quadriceps, kalça flexör, lumbal ekstansör kaslarına uygulanacak germe egzersizleri hayati önem taşır
• Arka adele yırtığına bağlı aşama aşama yapılan kuvvetlendirme egzersizleri bölgede kanlanma ve damarlanmasın yeniden oluşmasını sağlar.
• Arka adele yırtığında bel,core ve üst ön adele kasları mutlaka kuvvetlendirilmelidir.
• Arka adele (hamstring) kasının altından SİYATİK sinir geçtiği için arka adele yırtığına bağlı sinir mobilizasyon egzersizleri mutlaka yapılmalıdır.

Arka adele yırtığında ağrıya neden olan aktivite ve hareketlerin yapılmaması, ağrıya neden olmayan hareket ve aktvitelerin yapılması temel tedavi noktasıdır.

Hamstring yırtığına bağlı kompresyon bandajı, hamstring masajı ve hamstring yırtığında kinesiotape uygulama videoları için tıklayın

ARKA ADELE YIRTIĞI TEDAVİ ve EGZERSİZ PROGRAMI 

Hamstring yırtığında daha detaylı egzersiz videolarını görmek için tıklayın 
Kuvvetlendirme egzersizleri ağrısız olarak yapılarak 3 set 10 tekrar , germe egzersizleri kasın en gergin pozisyonunda 30 saniye kalınarak 5 tekrar halinde yapılmalıdır.