TOPUK DİKENİ NEDİR ?

Topuk dikeni topuğun tabanında kanca şeklinde bir kemik yapısı oluşarak topuk ağrısına neden olan durumlardan biridir.Oluşan kemik yapının plantar fasyaya yaptığı basınç şiddetli ağrılara neden olur. Topuk dikeni genellikle plantar fasilit ile birlikte görülür ve bu nedenle iki durum sıklıkla karıştırılır, ancak iki patoloji aynı değildir. Topuk dikeni tedavisinde dinlenme, buz veya soğuk uygulamasıyla semptomları azaltma, germe ve yaralanmaya etken biyomekanik patolojinin düzeltilmesini içerir.

Topuk dikeni klinik anatomisi ve biyomekaniği hakkında daha fazla bilgi için tıklayın.

TOPUK DİKENİ NEDEN OLUR ?

Ayağı çevreleyen birçok kas ve bağın çeşitli nedenlerden dolayı fonksiyonunu tam olarak yapamaması  ayak mekaniğini bozar. Kemik, kas, tendon gibi yapılarda ekstra kuvvet oluşturur. Oluşan kuvvet dengesizliği topuğun alt kısmında kalsiyum birikintileri oluşturur.Bu süreç genelde aylar sürer.Topuk altında oluşan birikinti plantar fasya üzerinde mikroyırtıklar oluşturarak ağrıya neden olur.Topuk dikeni nedenleri risk faktörlerinde belirtilmiştir.

TOPUK DİKENİ RİSK FAKTÖRLERİ

• -Sert zeminde koşu,antrenman                                                                    –  Uzun süre ayakta kalma
• -Yürüyüş bozuklukları(içe basma vs)                                                          –  Artan yaş
• -Ayak kemerini desteklemeyen ayakkabıların giyilmemesi                    –  Diyabet
• -Aşırı kilo ve obezite                                                                                        –  Düz veya yüksek tabanlı olmak

TOPUK DİKENİ BELİRTİLERİ

Topuk dikeni belirtileri sürekli olmayıp aralıklı kronik topuk ağrısına neden olur.Topuk dikenindea ayak ağrısının nedeni topuk olmayıp onunla bağlantılı yumuşak dokuların yaralanmasıdır.Topuk ağrısı genelde yürüme,koşma,zıplama esnasında artar.Topuk dikeni ağrısı sıklıkla uzun süre oturmadan kalkışta veya sabahları uyanıldığında topukta bıçak,iğne batması şeklinde hissedilir.

TOPUK DİKENİNDE AYIRICI TANI

Birçok faktör topuk dikenine benzer semptom verir. Topuk dikeni tedavisine başlamadan önce aşağıdaki yaralanmaların ayırımı iyi yapılmalıdır.

• Peroneal Tendinit : MR ve Ultrason ile teşhis edilebilir.
• Haglund’s Deformitesi : Maximum dorsiflexionda Radyografi ve Sonografi ile teşhis edilir.
• Sever Hastalığı : (kalkaneal apofizit) Ultrason ve Klinik muayene ile teşhis edilir.
• Kalkaneal Fraktür : Ottowa Kuralı, Radyografi , MR ile teşhis edilir.
• Tarsal tünel Sendromu : Tinel’s testi, dorsiflexion, eversion testi ile teşhis edilir.
• Kronik Ayak Dışı Ağrısı : Mr ile teşhis edilir.

TOPUK DİKENİ NASIL TEŞHİS EDİLİR ?

Topuk dikeni, aşil tendinopatisi ve plantar fasiit yürüyüş bozukluklarına,uyanma sonrası yürüyüşte ağrıya, topuk ve ayak tabanında ağrıya neden olur. Ağrının nedeni doğru teşhis edilemezse topuk ağrılarınız geçmeyebilir.Bu yüzden topuk ağrısının teşhisinde x-ray görüntülemesinden faydalanılır.

TOPUK DİKENİ GEÇER Mİ ?

Topuk dikeninin farklı evrelere ayılmış olup tedavide semptomların azalması halinde tedaviye devam edilir.Tedavide hiçbir gelişme katedilemiyorsa diğer evreye geçilir.Tedavide devam edilmesi gereken zaman çizelgesi:

Evre 1: 6 hafta 
Evre 2: 6 ay 
Evre 3: 6 ay

EVRE 1:

Topuk dikeni tedavisinin ilk aşamasıdır.Topuk dikeni ilaçları :

• Topuk dikeni fizyoterapi
• Non steroid antiinflamatuar krem ve haplardır.
• Topuk dikeni kortizon iğnesi
• Topuk dikeni bantlama/ateli/
• Ayakkabı için topuk dikeni silikon pedler
• Evre 1 topuk dikeni egzersizleri (Aşil ve plantar fasya germe )

EVRE 2:

• Topuk dikeni fizyoterapisi
• Topuk dikeni kortizon iğnesi
• Botulinum toxini enjeksiyonu
• Topuk dikeni gece ateli
• Topuk dikeni cast kullanımı
• Topuk dikeni egzersizleri(germe,kuvvetlendirme)

EVRE 3:

İlk 2 evrede sonuç alınamadıysa topuk dikeni ameliyatına gerek vardır.Ancak topuk dikeni cerrahisi için

• Endoskopik plantar fasyatomi( fasyayı kesme ameliyatı)
• Minimal invaziv topuk cerrahisi
• Topuk dikeni ESWT (Extracorporal Shock Wave Therapy) uygulaması
• Topuk dikeni egzersizlerinin devamı

TOPUK DİKENİ TEDAVİSİ

Topuk dikeni tedavisinin en önemli kısmını dinlenme oluşturur. Ağrılı semptomların devam etmesine neden olabilicek ayağınızı incitecek veya semptomları ağırlaştıracak faaliyetlerde bulunmayın.

Çevrede dokuların ağrısını ve inflamasyonunu azaltmak için her saat başı bir sefer 10 dakika düzenli olarak soğuk/buz uygulayın .Belirtilerin azaldığı günlerde uygulama sıklığı günde 2/3’e azaltılabilir

Ayağ ve  bileklerin güçlü ve hareketleri korumak için kuvvet ve germe egzersizleri ağrıların izin ölçüde yapılmalıdır.Özellikle sabahları şiddetli ağrılar hissedilirse, plantar fasyayı germek çok faydalı olacaktır. Plantar fasitilit gece ateli,germe ve plantar fasya için gece boyunca bantlama ağrıların önlenmesi için önerilmektedir.

Anti-inflamatuar ilaçlar (örneğin; Ibuprofen ) bir doktor tarafından reçete edilebilir ancak hastanın astımı varsa, ibuprofen gibi bazı ilaçlar almadan önce daima bir hekim kontrolünden geçilmelidir.

Ayakkabı silikon pedleri veya tabanlıklar topuk üzerindeki baskıyı azaltarak ağrının hafiflemesini sağlar.Eswt tedavisi güncel olarak tedavide kullanılmakta ve olumlu sonuçlar alınmaktadır.

TOPUK DİKENİ FİZİK TEDAVİSİ

• Düşük doz radyoterapi
• Kriyoterapi ve Kryoultrason
• Termoterapi
• Topuk Dikeni Laser Tedavisi
• Konservatif Tedavi
• Konvensiyonel Tedavi
• Radial Şok Dalga Tedavisi
• ESWT
• Topuk dikeni fiziktedavisi hakkında daha fazla bilgi için tıklayın

Germe egzersizleri

Uzun vadeli ağrıdan kurtulmak için plantar fasyanın gergin olması,ayak tabanındaki kasların(intrinsic kasların) aktifliği topukğa daha fazla destek olarak plantar fasyaya baskıyı azaltır ve ağrıların dinmesini sağlar.Aşağıda ağrısız ve diğer tedavi yöntemleriyle birlikte uygulanabilen birkaç basit ayak gerrme egzersizinin ana hatlarını belirtiyoruz.

Topuk dikeni germe egzersizlerini izlemek için tıklayın

Plantar fasyayı/ayak kemerini germek

Ayak tabanınındaki kemerin uzatılmasını hedefleyen egzersiz dizin önce  düz sonra bükülmüş pozisyonlarda parmakları havlu veya elimiz ile yukarı çekmeyi kapsar.30 saniye boyunca gerilmiş pozisyonda kalınır.Germe günde 5 tekrar ile başlanır sonra tekrar sayısı arttırılır.Ağrı tamamen geçene kadar germe egzersizine devam ediilir.Temiz ve güvenli yerlerde çıplak ayak ile yürümek kavrama kuvvetini arttırarak intrinsik kasların aktifleştirir.

Plantar Fasya gerrmesi için tıklayın

TOPUK DİKENİ ORTEZLERİ

TOPUK DİKENİ GECE ATELLERİ

8 hafta boyunca fizik tedaviyle birlikte ayak bileğini 5 derece dorsiflexionda tutan topuk dikeni gece ateli topuk ağrısının kısa sürede rahatlamasını sağlar.Bununla birlikte 2 yıllık gözlemler sonucu topuk dikeni gece atelinin topuk dikeninin tekrar etmesini önlemede önemli bir etkisi olmadığı belirtilmiştir.

TOPUK DİKENİ TABANLIK

Topuk dikeni silikon tabanlıklar ayakkabının altına yerleştirilerek yürüyüş esnasında topuğa binen stresi dağıtarak inflamasyonun şiddetlenmesini önler. Ayrıca topuk dikeni sonrası topuk altındaki yağ dokusunu destekleyerek ayaktaki topuk ağrısının azalmasını sağlar.

TOPUK DİKENİ AYAKKABISI

Ayak kemerini destekleyen özellikle ayak tabanına göre dizayn edilmiş tabanlıklı ayakkabılar topuk ağrısını,aşil tendinopatisini,plantar fasiit tedavisinde ağrı ve inflamasyonun azalmasını sağlamakla birlikte fiziksel aktivite sırasında oluşabilecek yaralanmaların azalmasına karşı alınabilecek önlemlerdendir.