AYAK BİLEĞİ KIRILMASI
Ayak bileği kırıkları ayak bileğinin burkulması,ayak bileğine darbe,düşme veya travma sonrası meydana gelir. Ayak bileği kırığı genellikle klinik muayene veya x-ray sonucu anlaşılır.Kırık sonrası kemiklerde ayrılma gerçekleşmemişse kırık alçıya alınarak 3-6 hafta arasında kırık tedavi edilebilir.Eğer ayak bileğindeki kırık kemikler birbirinden ayrılmışsa cerrah parçaları anotomik pozisyonda sabitler,parçalar sabitlenemiyorsa internal fiksasyon denilen platin ve vidalar ile kırık sabitlenir.
AYAK BİLEĞİ ANATOMİSİ /BİYOMEKANİĞİ
Ayak bileği Tibia,fibula ve talus isimli 3 kemikten oluşur.Kırıklar bu kemiklerin herhangi birinde oluşabilir.En yaygın tibia kırığı olup halk arasında kaval kemiği olarak bilinir.Ayak bileğindeki kemik kısım medial malleolus olarak isimlendirilir.Fibula dış kısımdaki kemik olup bilekte lateral malleol olarak isimlendirilen çıkıntı oluşturur.Tibia ve fibula talus kemiği ile topuğa bağlanır.Ayağın dorsiflexion hareketinde talus ve fibula posteriora kayarken,plantar flexionda tersi gerçekleşir.Ayak bileği kırığı sonrası bu mekanizma bozulduğundan rehabilitasyonda talus,fibula mobilizasyonları ihmal edilmemelidir.
AYAK BİLEĞİ KIRILMASI NASIL ANLAŞILIR?/AYAK BİLEĞİ KIRIĞI BELİRTİLERİ
Çoğu ayak bileği kırığı ayak bileği burkulması,darbe veya düşme sonucu oluşur.Kırık sonucu kişiler genelde kırık bölgesine ‘taş atıldı’ hissi duyar ve bir ses duyduklarını belirtir.Belli başlı kemiklerin üzerine dokunulduğunda(palpasyonda)şiddetli ağrı vardır.Kırık sonrası ayakta
-Yoğun bir ağrı,şişme,morarma(birkaç saat sonrada oluşabilir) meydana gelir.
-Ayağın görünümünde farklılık
-Diğer ayak ile karşılaştırıldığında gözlemlenebilir farklıklar
-Yürüme,koşma gibi aktivitelere devam edilemez.
-Ayak üstüne ağırlık verilemez.
-Kırık sonrası sadece kemik değil ligaman,bağ,tendon ve sinirlerde hasar görülebilir.
AYAK BİLEĞİ KIRILMASININ ANLAŞILMASI
Ayak bileği kırığının muayenesinde temel zorluk ayaktaki bağların yaralanması yoksa kırık mı olduğunu saptamaktır.Ayak bileği kırığı ödem,hematom(kan pıhtılasması yada halk arasında ayak bileğine kan oturması),medilal-lateral fibula proximal başı,talus,calcaneus,navicula,chopart ekleminde,5.metatarsalda krepitasyon veya palpasyonla hassasiyet kırık bulgusudur.
Resimdeki noktalara dokunulduğunda şiddetli ağrılar kırık bulgusudur
AYAK BİLEĞİ KIRIĞINDA İLK YAPILMASI GEREKENLER
Bir kırıktan şüpheleniliyorsa,ayak bileği eklemi ağrılıysa,ayak bileği hareketleri sınırlıysa hemen ayak bileğini stabilize etmek için atel ile ayak bileğinin sabitlenmesi gerekir.Ayak bileğini çevreleyecek şekilde her saat başı 10 dakika buz yapılmalıdır(ilk 3 gün),elastik bir bandaj ile ayak bileğinin bandajlanması ödem oluşmasını engeller.
Ayak bileği bandajı nasıl yapılır izlemek için tıklayın.
Uyuşma,karıncalanma,hissiszlik ve bölgenin aniden donması sinir harebiyeti belirtisidir.Yumuşak dokuda batma tarzında ağrılar oluşuyorsa kas ve tendon hasarı akla gelmelidir.
HEKİMLER AYAK BİLEĞİ KIRIĞINA NASIL KARAR VERİR?
Ayak bileği kırıkları genellikle klinik muayene ve x-ray görüntülemesi sonucu anlaşılır.OTTOWA KURALLLARI klinisyenlere görüntülemeye ihtiyaç olup olmadığı hakkında bilgi verir.Kırık ve ciddiyetini belirlemek için Dannis-webber sınıflaması,yaralanma seviyesini Lauge-hansen tanımlamış ve mekanizması hakkında açıklamalara yer vermiştir.
AYAK BİLEĞİ KIRIĞI SONRASI TEDAVİ
Çoğu hastada malleol kırığında 6 hafta immobilizasyon gerekir(ayağın sabitlenerek hiç hareket etmemesi) Eğer kırık yerinden oynamamışsa veya ameliyat olacaksa walking cast veya çıkarılabilir özel kırık botları ile 2 hafta sonra yürünebilir. Çırarılabilir özel botlar erken dönemde egzersize başlanmasını sağlar ve daha erken spora dönüşe imkan verir.
Ayak bileği kırığı sonrası ameliyatın ilk günleri ağrısız ayak bileği hareketleri ve yukarıdaki şekilde buz ve elastik bandaj uygulanır.
AYAK BİLEĞİ KIRILMASI İYİLEŞME SÜRECİ?
Kemik kırıldığı an inflamasyon dönemi başlar ve 1-4 gün süre alır.
Tamir dönemi 4-40 gün
Yeniden şekillenme dönemi 25-100 gün
Genel olarak ayak bileği kırıkları sonrası hafta alçı veya döküm ile immobilizasyon gereklidir.Bu sürede kemik kırığı iyişir ve fiziktedavi ile zayıflayan kas grubunun güçlendirilmesi,oluşan yapışıklıkların açılması,denge ve fonksiyonel egzersizlere geçilir.
Ayak bileği kırığı sonrası 2.5-3 ay arasında yürümeye başlanabilirken 3.5-4 ay içinde araç kullanılmaya başlanabilir.
Ayak bileği kemiğin tamamen kaynaması ortalama 1 yıl alır.
Yeniden şekillenme tamir döneminin sonunda başlasada kırık kaynadıktan sonra bile yıllarca devam edebilir.
AYAK BİLEĞİ KIRIK İYİLEŞMESİNİ GECİKTİREN FAKTÖRLER
-Kırılan kemiğin beslenmesinin zayıf olması (tibia 1/3 distal)
-Açık kırık
-Kırık uçları birbirinden uzak olması
-Eklem içi kırıklar
-Kırık uçları arasına yumuşak doku girmesi
-Vücuttaki enfeksiyonlar
-Yaşça büyük olmak,sigara kullanımı
-Diyabet,hipertiroid,böbrek yetmezliği
-Vitamin a ve d hipervitaminözü
-Kortikosteridler
AYAK BİLEĞİ KIRIĞI NASIL ÇABUK İYİLEŞİR ?
* Tam olmayan kırıklar
* Genç yaşta olmak
* A,B,C,D,kalsiyum,fosfor,çinko gibi mineraller kırık iyileşmesini hızlandırır
* Tiroid hormonu,gh,insulin,kalsitonin,anabolik streoidler,konroitin sülfat ve hyaluronidaz gibi hormonlar kırık iyileşmesini hızlandırır.
* Kırık bölgesine 20-40 mA,DC elektrik akımı verilmesi kırık iyileşmesini hızlandırır.
* Onarım evresinde Alternan akım(AC) uygulaması kalsifikasyon sürecini olumlu yönde uyarır.
* Elektromanyetik modaliteler kıkırdaktaki fibroz dokunun kalsifikasyonunu stimüle ederek ayak bileği kırığının iyileşmesine olumlu katkıda bulunur.
* Ayağa erken yük verilmesi,ayak bileğinde kesikli stresler yaratmak kemik iyileşmesini ve şekillenmesini olumlu yönde etkiler
* IGF 1,2- FGF – BMP gibi faktörlerayak bileği kırılmasında iyileşmesini hızlandırır.
AYAK BİLEĞİ KIRIĞI İYİLEŞMEMESİ NEDENLERİ
* Kemiğin iyi beslenememesi
* Vücuttaki enfeksiyonlar
* Kırık kemiklerin arasına yumuşak doku girmesi
* Platinin kemikler arasına yanlış montelenmesi
* Aşırı hareket,ayak üzerinde uzun süre kalınması.
AYAK BİLEĞİ KIRIĞI SONRASI EGZERSİZ
ayak bileği kırığı sonrası egzersiz videosu için tıklayın
ıyıgunler bırsene oldu ayam kırıldı platın takıntı altıaysonra gerıaldılar şuan basamıyom
ortopedistninize başvurmanızı öneririrz
Hocam benim fibulanın bilek kısmı kırıldı alçıda şuan ne yapmalıyım
Alçı çıkana kadar doktorunuzun tavsiyesiyesine uymalı, alçı sonrası fiziktedaviye hemen başlamalısınız
45 gün alçıda kaldıktan sonra alçıyı ayak bileğinden çıkardık, bundan sonra ne yapmalıyız sayın hocam
Acilen fiziktedaviye başlamalısınız.hareketsizliği bağlı oluşan adhesyon ve kontraktür tedavi edilerek, ayak bileği eklem hareket açıklığı arttırılmalı, kas kuvvet ve gücü sağlandıktan sonra denge , proprioception,ağırlık aktarma,yürüme eğitimi gibi çalışmalar ile tedavi tamamlanmalı.
Hocam fibula malleol uç kırığım var titanyum takıldı bağlarda hasar olmadığı söylendi birde fibula ve tibia düğme atıldı tibiamdaki düğme ağrı yapıyor böyle 1 ay oldu amelyat olalı normalmi
Ağrı oluşması normal , şişlik varsa ödem tedavisi için buz ve kompresyon uygulayabilirsiniz. Bu dönemde eklem hareket açıklığı egzersizine başlaması ve yumuşak germeler ağrının hafiflemesini sağlar
Merhaba,Sol ayak sol bileğinden burkulma nedeni ile kırıldı yaklaşık 35 gün alçıda kaldı ve iyileşme sürecine girdi .iyileştikten sonra diyelim ki 6 ay ve ya 1 sene sonra normal her gün 10 km den fazla yürümem de bir sakınca olir mu? Işim her gün sabah 8 akşam 5 arası yürüyerek tabiki arada istirahatlar var ama günümün geneli normal tempoda yürüyerek geçiyor.
Merhaba kırık sonrası, ayak bileği ve vücudun bitomekaniği bozulduğu için bozulmuş mekaniğe özgü kuvvet çalışması yaparsanız herhangi bir aktivitede sakıncalı olabilecek durumla karşılaşmazsınız.
Merhaba ben medial malleol kırığı (parcasiz kırık) sebebi ile ameliyat oldum. Kırığı tibia’ya 2 adet vida ile sabitlediler. Ameliyattan sonra çok şükür ağrı çekmedim 2 günde bir pansuman yaptırdım, şişlikte çok olmadı. 2 hafta sonra doktorlara kontrole gittim ve alciyi(atel) çıkardık. Doktor üstüne basmamam konusunda beni uyardı ve ameliyatimin 1. Ayında tekrar gelmemi söyledi. Yarin doktora gideceğim ama ayağımın üstüne yaklaşık 5-6 günden beri degneksiz basıp yürüyorum (yani Ameliyattan sonra 25. Gün) ve iyi hissediyorum işin açığı.
2. Haftadan sonra collogen kullanmaya başladım acaba bunun etkisi ile mi iyileşme süreci hızlandı yoksa bu gezinme islerini hiç yapmasamiydim bilemedim. Diğer arkadaslarin Ameliyat sonrasi yaptigi yorumlara ve yasadiklari süreçlere baktığımda korktum. Yaşım 35 kilom 82.
Slm bende sizin gibi aynı kırık 2 ay oldu ameliyat oallai ne zaman yürüme şansım olur
Doktorunuz cerrahi işleme göre sizi bilgilendirecektir.
Merhabalar 45 gün önce ayak bileğimde ameliyat oldum doktorum artık üstüne yavaş yavaş bas dedi evet 1 haftadır basıyorum fakat çok ağrı yapıyor bu normal midir? Şimdiden teşekkür ederim.
Hocam sag ayak bilegim 2 haziranda kırıldı gittigim hastanede once ameliyat olabilirsin dediler sonrasinda gerek yok bu sekilde 6 hafta da iyilesir denildi suan da 40. Gundeyim sizce çikarmi yoksa surec uzar mi eger çıkarsa nasıl bir tedavi uygulamaliyim noormal hareket kabiliyetini yakalamam icin
Hocam sag ayak bilegim 2 haziranda kırıldı gittigim hastanede once ameliyat olabilirsin dediler sonrasinda gerek yok bu sekilde 6 hafta da iyilesir denildi suan da 40. Gundeyim sizce çikarmi yoksa surec uzar mi eger çıkarsa nasıl bir tedavi uygulamaliyim noormal hareket kabiliyetini yakalamam icin
Mutlaka Fizyoterapist eşliğinde çalışmalısınız. Fizyoterapistin uygulayacağı tedavi yöntemleri ile ayak bileği hareket açıklığı normal seviyesine gelir, yapacağınız kontrollü egzersizler ile kırık tamamen iyileşebilir