KİREÇLENME (OSTEOARTRİT)
Eklem iltihaplanması veya kemik iltihaplanması olarak bilinen halk arasında kireçlenme(osteoartrit) olarak bilinen rahatsızlık diz ağrısının dünyadaki en sık sebebidir. 45 yaş üstü kişilerde görülen ve eklemlerde kıkırdak hasarına sonucu gelişen kireçlenme eklem yüzeyleri arasındaki açıklığın azalması sonucu eklemlerde şişme, eklem sertliği ve ağrılara neden olur. Kireçlenme (osteoartrit) ilerleyici bir hastalık olup zamanla bağlar,eklem kapsülü ve sinovyal zar hasar görür.
KİREÇLENME NEDEN OLUR ?
Diz kireçlenmesi neden olur ? diz femur ve tibia isimli iki kemiğin uçlarının birleşmesinde bulunan bir eklem olup temel görevi yük taşımaktır. Femur ve tibia kemiklerinin uçlarında bulunan kıkırdak yapı eklemin şok emilimini sağlamanın yanında beslenmesini sağlar. Yaşlanma , diz sakatlıkları, kas kuvvetindeki azalma ve yükün eşit dağılamaması kıkırdak hasarına yol açarak diz ekleminin iyi beslenememesi sonucu eklem açıklığının azalarak ağrılara, bazı hareketlerin yapılamamasına neden olur . Kireçlenme ilerleyici bir hastalık olup kıkırdakların tamamen hasar görmesi sonucu kemiklerde aşınmaya başlayarak hareket kısıtlıklıklarına yol açar.
KİREÇLENMENİN NEDENLERİ ?
İnsan vücudu hareket etmek üzere özelleşmiş olup hareketsizlik ve hareketsizlik sonucu gelişen durumların tamamı kireçlenmeye neden olmaktadır. Dünya genelinde 45 yaş ve üstü kişilerde kireçlenme sık ortaya çıkmaktadır. Genel olarak kireçlenme nedenleri :
-şişmanlık
-eklemlerdeki bağ hasarı
-tekrarlayıcı diz bükme veya ağrılık kaldırma,
-belirli meslek grupları
-periferik nöropati
-eklemlerde önceki yaralanmalar
-hareketsizlik
-aile öyküsü
KİREÇLENME BELİRTİLERİ
Kireçlenmenin belirtilerinin temelinde günlük hayatta yapılan hareket veya işlerin başlangıcında ağrı , ilerleyen kireçlenme belirtilerinde hareket esnasında ağrı ve en son aşamadaki kireçlenme belirtileridir ise hem hareket esnasında hemde dinlenme esnasında geçmeyen ağrılardır. Kireçlenme sonrasında günlük işler yapılırken ağrı hissedilir(örneğin oturmadan kalkarken,merdiven çıkarken,topuklarınızın üzerine oturamama gibi), bazı hareketler tam yapılamaz (dizin tam bükülememesi gibi) diz hareketleri esnasında dizden çıtırdama seslerinin gelmesi, soğuk ve nemli havalarda dizde ağrı ve diz çizgisine dokunmada ağrı en sık kireçlenme beliritileridir.
KİREÇLENMENİN DERECELERİ
Diz kireçlenmesinin 5 aşaması :
Akut aşama : diz sağlıklıdır,ağrı veya fonksiyonda kayıp yoktur.
1. derece kireçlenme : bu aşamada küçük bir kemik büyümesi olsada herhangi bir ağrı veya bir rahatsızlık oluşmaz.
2. derece kireçlenme : semptomlar ilk bu aşamada görüleye başlar.uzun süren yürüyüşler sonrasında ağrı ilk belirtidir.Röntgen bulgusunda kıkırdak sağlıklıdır.
3. derece kireçlenme : bu aşamada ağrılara eklem sertliğide eşlik etmeye başlar.Uzun süre oturduktan sonra ve sabahları tutukluk yaşanır.kemikler arasındaki kıkırdak bu aşamada hasar görmeye başlamıştır.kemikler arasındaki boşluk küçülmeye başlamıştır.
4. derece kireçlenme : kireçlenmenin en ciddi aşamasıdır.Kemikler arasındaki eklem boşluğu önemli ölçüde azalır.Kıkırdak neredeyse tamamen kaybolur.Sinovyal sıvı azalır. Bu yüzden hareket etmede ve yürüyüşte çok fazla ağrı ve rahatsızlık hissedilir.
KİREÇLENME (OSTEOARTRİT) TEDAVİSİ
Kireçlenme eklemde herkesde aynı şekilde ilerlesede herkesin vücut yapısı farklı olduğu için kişisel etkilenimlerde farklıdır. Bu yüzden kireçlenme tedavisinde belirtilerin azaltılması için genel tedavi yaklaşımı uygulanırken kireçlenmenin yavaşlatılması ve tedavisi için özel tedavi programı uygulanmalıdır.
Ağrı kireçlenmede en belirgin semptomdur. Ağrıların azalması için kas güçlendirme egzersizleri(dirençli egzersizler) ve aerobik egzersizler en etkili egzersiz türüdür. Doğru egzersizlerin doğru bir şekilde yapılması için birebir fizyoterapist eşliğinde yapılması gerekmektedir.
Hidroterapi : ağrının azalmasında havuzda veya suda yapılan egzersizlerin etkili olduğunu bilimsel çalışmalar göstermektedir . Kireçlenmenin en sık yük taşıyan eklemlerde gelişmesi yüzünden egzersizler kademeli olarak yapılmalıdır ve önce su içinde başlanılması önerilmektedir.
Manuel Tedavi : kireçlenme fizik tedavisinde kullanılan manuel terapi ağrının ve eklem hareketinde kısıtlılıkların ortadan kaldıırlıması için etkili bir yoldur. Ancak manuel terapi ancak egzersiz ile birlikte kombinlendiğinde etkilidir.
Masaj : günümüze kadar normal dize veya ağrılı bölgeye yapılan masajın kireçlenme tedavisine hiçbir faydasının olmadığı belirtilmiştir. Ancak overactive kasların gevşetilmesi için masaj etkili bir yöntemdir.
Sıcak uygulaması : Sıcak uygulamasının aksine SOĞUK (buz masajı) eklem hareket açıklığını arttırmak ve fonksiyonların iyileştirmesinde etkili olarak kullanılmalıdır.
Kireçlenme fizik tedavi : kireçlenme fizik tedavisinde kullanılan elektroterapi (tens) ağrıların azalmasında ve fiziksel fonksiyonun arttırılmasında etkili olmasına rağmen ultrasonun kireçlenme üzerine hiçbir etkisi yoktur.
Brace : Diz Kireçlenmesinde kullanılan brace’ler ağrıların azalmasında ve ağrısız hareketlerin yapılmasını sağlayan en etkili yöntemlerden biridir. Dizin iç ve dış kenarından ayarlanabilerek dize mükemmel bir destek aralığı yaratır.Videoda brace’in nasıl etki oluşturduğunu görebilirsiniz.
KİREÇLENME AĞRISINI AZALTACAK EN İYİ 10 EV EGZERSİZİ
videoda gösterilen şekilde ve tekrarda yapacağınız egzersizler kireçlenmenin ilerlemesini ve ağrılarınızın azalmasına faydalı olabilir.Egzersizleri yaparken kesinlikle dizde ağrınız oluşmamalı ve kendinizi zorlamamalısınız.
