DONUK OMUZ NEDİR ?
Sıklıkla donuk omuz olarak anılan adeziv kapsülit başlangıçta omuz ağrısına ve devamında kademeli olarak kısıtlanan omuz eklem hareket açıklığı ile karakterizedir.
Adeziv kapsülit genellikle şu isimlerle bilinir:
- Donuk omuz
- Omuz sertleşmesi
- Periartrit
Donuk omuz,omuz eklemini (glenohumeral eklem) çevreleyen eklem kapsülünün inflamasyonu sonucunda omuz eklem kapsülünde fibrozlaşmaya neden olarak şiddetli omuz ağrısına ve kademeli olarak daha da kötüleşen omuz sertliğine, omuz eklem hareket açıklığı kısıtlaması ile karakterize bir yaralanmadır. Donuk omuz 3 yıla kadar sürsede zamanla iyileşerek eklem sertliği ve hareket kaybı hafifler. Donuk omuz iyi değerlendirildiği ve iyi tedavi edildiği sürece donuk omuz ameliyatı olmadan da iyileşir.
Bu yazımızda donuk omuz nedir, donuk omuz belirtileri, donuk omuz evreleri, donuk omuz tedavisi, donuk omuz egzersizleri, donuk omuz evde tedavisi, donuk omuz fiziktedavisi ve kendi kendinize donuk omuzu tedavi etmek için bilmeni gereken herşeyi bulabilirsiniz.
DONUK OMUZ NEDEN OLUR ?
Donuk omuz, omuz ekleminde yaralanmaya bağlı veya genetik sebeplerden dolayı omuz ekleminde inflamasyon, sertleşme ve yapışıklıklar oluşmasıdır. Donuk omuz nedenleri şu şekildedir:
- Hiçbir sebebe bağlı olmaksızın genetik
- Ameliyat sonrası komplikasyon veya ameliyat sonrası tedaviye edilmeme
- Omuz ve boynu etkileyen kaza,yaralanma geçirme, omuz çıkması, kırık.
- İnme,kanser,nefes darlığı,tüberküloz
- Diyabet, kardiyopulmoner hastalık, boyun fıtığı, humursun kırığı, parkinson hastalığı,tiroid
- Rotator cuff yaralanması, biceps tendinopatisi, kalsifik tendinopati, acromioclavicular eklem artriti donuk omuz nedenleri arasında en sık karşılaşılan durumlardır.
DONUK OMUZ BELİRTİLERİ
Donuk omuz genellikle birden başlayan ve giderek artan omuz ağrısı ile karakterizedir. Omuz ağrısının şiddetlenmesi omuz hareketlerinin kısıtlanmasına neden olur. Donuk omuzda baş üstü aktiviteleri gerçekleştirme, giyinme ve kolun arkaya doğru uzatılması şiddetli muz ağrısına neden olur.
Özellikle omuz dış rotasyon hareketi donuk omuz sakatlığında kısıtlanır ve giderek omuz dış rotasyon hareketi kaybolur.
OMUZ AĞRISI
Donuk omuz omuzda, üst kolda yavaş yavaş başlayan omuzun hareket ettirilmesi ile şiddetlenen ağrılar mevcuttur.
OMUZ SERTLİĞİ
Donuk omuza bağlı omuz eklem kapsülündeki kalınlaşma omuz hareket açıklığında azalma oluşturur. Donuk omuz da kol hareketlerinde omuz ağrısı olup hareketten kaçınma eğilimine neden olur. Hareket etmeden kaçınma omuz sertliğini arttırırak mevcut durumun kötüleşmesine neden olur.
UYKU PROBLEMİ
Donuk omuz rahatsızlığında etkilenen taraf altta kalacak şekilde uyumak rahatsız edici ve ağrılıdır. Omuz ağrısının gece şiddetlenmesi uyku sorunlarına neden olur.
DONUK OMUZ EVRELERİ
Donuk omuz evreleri 3 fazdan oluşup bu fazlar sırasıyla yangı , donma ve çözülme evresidir.
YANGI EVRESİ: Donuk omuzun ilk fazı olup bu dönem omuz ağrısının en şiddetli olduğu dönemdir. İstirahatte hafif olan omuz ağrısı hareket etmeyle birlikte giderek şiddetlenir. Donuk omuz yangı evresinde uyku esnasında omuz ağrısı şiddetlenerek uyku bölünmesine yol açar. Donuk omuzda yangı evresi 2-9 ay sürer.
DONMA EVRESİ: Donuk omuzun 2.fazı olup omuz ağrısı azalmaya başlar. Omuz ekleminde hareket kaybı giderek artar ve sadece belirli/ aşırı hareketlerde omuz ağrısı oluşur. Bu dönem omuz ekleminde sertleşme ve donmanın olduğu dönemdir. Bu dönem 4 ayda ortaya çıkarak 12 aya kadar sürebilir.
ÇÖZÜLME EVRESİ: Donuk omuz 3.fazı olup donuk omuzun iyileşme evresine girdiği dönemdir. Donuk omuz çözülme evresi 5 ila 24 ay arası sürsede kişiden kişiye bu süreç 3 yıla kadar uzayabilir.
DİĞER OMUZ SORUNLARI
Donuk omuz kalsifik tendinit, rotator cuff kaslarında kalsiyum birikintileri, rotator cuff kaslarındaki yırtık ile benzer belirtiler göstermesi dolayısıyla donuk omuz teşhisinde diğer omuz sorunları dışlanarak donuk omuz tedavi ve egzersiz planlaması doğru şekilde yapılmalıdır.
DONUK OMUZ NASIL ANLAŞILIR ?
Donuk omuz alanında uzman ortopedist, fizik tedavi uzmanı ve fizyoterapist tarafından klinik muayene(omuz eklemi bağları, tendonları,kasları ve kapsül test edilerek hangi yapıların etkilendiği, hangi yapıların ağrı ve hareket etmede sorun yarattığı ANLAŞILIR) hastanın hikayesi (şikayetleri, belirtileri) alınarak röntgen ve MRI görüntülemesi ile teşhis edilebilir. Ancak MRI ve röntgen görüntülemesi kesin olarak donuk omuzu teşhis etmeyip kan testleri alınarak diyabet, romatizmal durum ve omuz tümörleri ayrıca değerlendirilerek donuk omuz tanısı konulur.
DONUK OMUZ TEDAVİSİ
Donuk omuz çok uzun bir sürede kendiliğinden iyileşebilen bir sakatlık olmasına rağmen birçok faktör donuk omuz iyileşmesini etkilemektedir. Bu nedenle donuk omuz tedavisi ameliyat olmadan 3 aşamadan oluşmaktadır.
Donuk omuz tedavisi hasta eğitimi, fizik tedavi ve egzersizden oluşmaktadır.
Donuk omuz tedavisinin uzun bir süreç olması nedeniyle tüm donuk omuz tedavisi süreçlerinin tam anlamıyla uygulanması hem omuz ağrılarının azalmasında hemde donuk omuz tedavi sürecinin kısaltmasını sağlayacaktır.
HASTA EĞİTİMİ
Donuk omuz tedavisinde hasta eğitimi hayal kırıklığını azaltmaya, donuk omuz tedavi sürecine uyumun teşvik edilmesini sağlar.Donuk omuz tedavi sürecinde omuz ağrıları, omuz sertliği ve diğer şikayetler asla iyileşmiyecek gibi gelsede bu durumun geçici olduğu, tedavi programına uyarak tedavi ve egzersizlerde istikrar sağlamak donuk omuz tedavisin temelini oluşturur.
DONUK OMUZ FİZİK TEDAVİSİ
DONUK OMUZ TEDAVİSİ ; BAŞLANGIÇ
Donuk omuz tedavisinde omuz ağrısını hafifletmek için nazik omuz eklem mobilizasyonları, omuz ve çevre yumuşak dökünün gevşetilmesi, kuru iğneleme, akupunktur ve bantlama donuk omuz tedavisinde ilk aşamayı oluşturur.
Hastanelerde uygulanan ultrason, fonoforezis, tens donuk omuz tedavisinde etkisiz olup olumlu sonuçlar almayı da azalttığı yapılan araştırmalar sonucunda bildirilmiştir.
Donuk omuz tedavisinde yoğun fizik tedavi seansları yerine basit egzersiz yapılmalıdır.
DONUK OMUZ TEDAVİSİ 2. AŞAMA
Birinci aşamadaki tedavilerin yanında hareket ile birlikte mobilizasyon , esneme ve isometrik egzersizler donuk omuz tedavisinin ikinci aşamasında yapılır.
DONUK OMUZ TEDAVİSİ 3. AŞAMA
Omuz eklem hareket açıklığı boyunca konsentrik ve egzantrik egzersizler,uzun süreli esneme ve fonksiyonel egzersizler.
DONUK OMUZ YARALANMASINDA KORTİKOSTEROİD ENJEKSİYONLARININ ETKİSİ
Donuk omuz erken döneminde uygulanan kortikosteroid enjeksiyonu inflamasyon fazının kontrolü için sıklıkla uygulanır. Kortikosteroid enjeksiyonun amacı omuz ekleminde ağrıya neden olan sinovitin azalmasını sağlamaktır.Kortikosteroid enjeksiyonu donuk omuz sendromunda omuz kapsülü içindeki fibröz yapının ve adezyonların (omuzun sertleşmesine neden olan yapılar) sınırlayarak donuk omuzun doğal seyrini kısaltabilir.
Kortikosteroid enjeksiyonu ayrıca omuz ağrısının giderilmesinde kısa vadede (4-6 hafta) fayda sağladığı ancak uzun vadede (12 hafta) fizik tedavinin kortikosteroid enjeksiyonuna kıyasla daha faydalı olduğu bildirilmiştir.
Kortikosteroid enjeksiyonu donuk omuzda fayda sağlaması için mutlaka erken dönemde uygulanmalıdır.
DONUK OMUZ TEDAVİSİ EGZERSİZLERİ
Donuk omuz tedavisini evde kendi kendinize gerçekleştirecekseniz esneklik, mobilizasyon ve kuvvetlendirme egzersizlerini ağrısız şekilde yapmalısınız. Egzersize başlamadan önce omuz ve çevresine sıcak su torbası veya sıcak havlu konularak 15 dk boyunca yumuşak dokuların gevşemesi sağlanır. Ardından sırayla mobilizasyon , germe ve kuvvetlendirme egzersizleri yapılır.
DONUK OMUZ MOBİLİZASYON EGZERSİZLERİ
DONUK OMUZ GERME EGZERSİZLERİ
Donuk omuz mobilizasyon ve germe egzersizi
DONUK OMUZ KUVVETLENDİRME EGZERSİZİ
Donuk omuz kuvvetlendirme egzersizleri yapılırken omuzda batma, bıçak saplanır tarzda ağrılar olmamalıdır. Donuk omuz egzersizleri haftada en az 3 gün 2-3 set 10-12 tekrar halinde yapılmalıdır.
Aşağıdaki egzersizler başlangıçta bant olmadan devamında bant kullanılarak yapılmalıdır.
