Bu yazıda menisküs yırtığı, menisküs yırtığı tedavisi, menisküs rehabilitasyonu, menisküs yırtığında adım adım yapılacaklar ve menisküs yırtığının ardından yapılacak eklem hareket açıklığı, güç,denge ve plyometrik egzersizlere dair herşeyi bulabilirsiniz.
MENİSKÜS NEDİR ?
Menisküs femur, tibia ve fibula kemikleri arasında yer alan fibrokartilajinöz bir yapıdır. Her dizde 2 adet menisküs bulunup dizin iç kısmında bulunana menisküse medial menisküs, dış kısmında olan menisküse lateral menisküs ismi verilir.
Menisküs diz ekleminin şok emilimini, kuvvet iletimini ve stabilize sağlama işlevini görür.
MENİSKÜS YIRTIKLARI
Menisküs yırtığı
- Spor veya travmaya bağlı
- yaşa bağlı travmatik olmayan, dejeneratif (yıpranma) bağlı gelişir.
Menisküs yırtıkları travma veya dejenerasyona bağlı birçok farklı şekilde yırtılabilir, Yırtık radial, vertical , horizontal, oblik veya kompleks yırtık olabilir. (Mordecai et al. 2014)
MENİSKÜS YIRTIĞI İLE İLGİLİ BİLİNEN ESKİ İNANIŞLAR
Eski bilgiler dizde takılma , dizde kilitlenme, dizden çatırdama seslerinin gelmesi ve diz ağrısının menisküs yırtığından kaynaklandığını düşündürmüş bu nedenle bu semptomları azaltmak için menisküsü onarmak veya menisküsü çıkartma ameliyatı yapılırdı.
Ancak mevcut bilimsel çalışmalar bu teoriyi desteklememektedir işte bilmeniz gerekenler ;
Diz kirlenmesi ,diz takılması doğrudan menisküs yırtığı ile ilişkili olmayıp birçok farklı diz yaralanmasında diz takılması, diz kitlenmesi ve dizden ses gelmesi gelişebilir , ayrıca bu belirlirtiler McHugh ve ark. 2022 tarsfından menisküs semptomu olarak tanımlanmamaktadır.
Horga ve ark. 2020 , Diz yaralanması geçirmemiş ve dizinden şikayeti olmayan kişilerin MR sonuçlarını incelemiş %97 sinde diz yaralanması , %30 unda menisküs yırtığı saptamıştır ancak menisküs yırtık olmasına rağmen bu kişilerin hiçbir diz şikayeti bulunmamaktadır.
2022 Cochrane İncelemesinde menisküs yırtıklarında artroskopik cerrahinin hiçbir fayda sağlamadığı bildirilmiştir.
BU NEDENLE DEJENERATİF MENİSKÜS YIRTIĞINIZ VARSA CERRAHİ MÜDAHALEYİ DÜŞÜNMEMELİ ÖNCELİĞİNİZ EGZERSİZ ve REHABİLİTASYON OLMALIDIR.
AMELİYATSIZ MENİSKÜS YIRTIĞI TEDAVİSİ
bitkisi içeren kremlerin diz etrafına sürülerek sarılması diz eklemini besleyerek ,ödemin dağılmasını ,diz etrafındaki vaskülarizasyonu sağlayarak erken dönemde egzersiz ve gündelik yaşama dönmenizi sağlar. Bu kremi 3 hafta boyunca hergün kullanmalısınız.İLK YAPILACAK EGZERSİZLER
Menisküslerin sağlıklı beslenebilmesi için dizin tamamen düzeltilip bükülmeli gereklidir ,zamanla dizin bükülme ve düzleştirme açılarını aşağıdaki egzersizleri yavaş yavaş yaparak geliştirmelisiniz.
İkincil olarak ön uyluk kasının aktivasyonu menisküs yırtığında çok önemlidir. Fotoğraftaki gibi toğunuzun altına bir havlu veya yastık yerleştirerek dizinizi sıkarak düzleştirmeye çalışmalısınız, dizinizi sıkarak10 saniye bekleyin 10 saniye dinlenin ve bunu günde 15 kez yapın
Terminal ekstansiyon dediğimiz dizin bir dirence karşı düzleştirilmesi ön uyluk kaslarının tümünün çalıştırılmasını sağlayarak menisküs yırtığında mutlaka yapılması gereken egzersizlerin başında yer alır. Bandı dizinizin arkasına yerleştirerek dizler topuklar yerden kalkacak şekilde büküp , düzleştirilir. Bu egzersiz 3 set 10 tekrar şeklinde yapılır.
Dizinizin bükülüp düzlenmesinde sorun yaşıyorsanız yapabiliceğiniz 3 egzersiz :
Sabit bisiklet : Seleyi yüksek seviyeden başlatıp diziniz seleyi yavaşça gün ve gün aşağı doğru düşürün hergün 10-15 dk
Halıda veya kayan zeminde elinizde havlu veya bant ile topuzunuzu kalçanıza doğru istemli çekerken bantı veya havlusunda çekerek dizinizin daha da bükülmesin sağlayın 3 kez 10-15 tekrar. Bu egzersizi hergün günde 3 kez yapabilirsiniz.
İlk fotoğraftaki gibi oturup diz ekleminize rulo hale getirilmiş havlu koyun ve yavaşça topuklarınızın üstüne oturmaya doğru gelin İkinci fotoğrafa gelmeniz haftalar sürebilir ancak hergün yavaş yavaş daha geriye gelerek bükülme açısını arttırın. Hergün 2×3 kez 10-15 tekrar gerçekleştirin.
Yukarıdaki egzersizleri ağrısız biçimde veya 2/10 şiddetinde ağrı ile yapılabildiğinde ayak bileği, diz ve kalça güçlendirme egzersizlerine geçmelisiniz , bu egzersizler seviye seviye olup 1. Seviyeden başlayıp 4.seviyeye ilerlemelisiniz, egzersizler yapılırken mutlaka Ağrı oluşturmamalıdır.
Bu egzerizleri 4 gün arayla seviye atlatarak 3 set 10 tekrar şeklinde yapmalısınız.
Spor salonunda veya evde ayak bileğinize kum torbaları bağlayarak 3-4 set 10-15 tekrar şeklinde gerçekleştirin.
